20.06.2023 r. - 230. rocznica urodzin Aleksandra Fredry (1793 - 1876) - polskiego komediopisarza, poety, prozaika, aforysty
Aleksander Fredro, ur. 20 VI 1873 r w Surochowie pod Przemyślem, zm. 15 VII 1876 r. we Lwowie, najwybitniejszy komediopisarz polski, poeta, prozaik i aforysta. Pochodził z bogatego ziemiaństwa. Uczestnik kampanii napoleońskiej, odznaczony m.in. Legią Honorową (wspomnienia z tego okresu zawarł w pamiętniku Trzy po trzy, powstałym 1844-46), następnie działacz publiczny, m.in. poseł do samorządu galicyjskiego. W okresie Wiosny Ludów w związku z ostrymi wystąpieniami Fredry przeciw administracji austriackiej oskarżony o zdradę stanu, co spowodowało wycofanie się pisarza z czynnego życia politycznego.
Twórca najsłynniejszych komedii polskich, należących do tzw. żelaznego repertuaru teatru, m.in. Pana Geldhaba, Męża i żony, Cudzoziemszczyzny, Ślubów panieńskich, Pana Jowialskiego, Dam i huzarów, Zemsty, Dożywocia, Rewolweru, a także równie słynnych bajek, jak m.in. Małpa w kąpieli, Paweł i Gaweł.
Twórczość komediowa Fredry wyrosła z doświadczeń komedii oświecenia, w które talent autora, jego zmysł obserwacji, a także świetna znajomość teatru wniosły nowego ducha. Satyryczne ujęcie życia i przywar warstwy szlacheckiej, żywa mowa, którą wprowadził do swoich utworów, sprzyjała indywidualizacji postaci reprezentujących nie tylko środowisko herbowe, ale także nowobogackiej burżuazji, której portrety kreślił ze szczególną złośliwością. Główne walory komediopisarstwa Fredry – umiejętność budowania intrygi z żelazną logiką, kreślenie soczystych wizerunków głównych bohaterów, barwność języka przypominająca żywą mowę, a przede wszystkim humor Fredrowski, zawsze łagodzący dramatyczne perypetie sceniczne – sprawiły, że jego komedie, nie dające się przyporządkować żadnej „epoce” literackiej, zadomowiły się w świadomości narodowej stając się wartością powszechnie cenioną. Komedie Fredry były tłumaczone na wiele języków europejskich i z powodzeniem wystawiane za granicą.
Źródło tekstu:
Leksykon lektur szkolnych, Tomasz Miłkowski, Janusz Termer; Warszawa: Graf-Punkt, 1993
Źródła zdjęć:
https://www.bn.org.pl/aktualnosci/338-aleksander-fredro.html#gal1468586237479-1 https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Fredro#/media/Plik:Portret_Aleksandra_Fredry_-_fotografia.jpg
oprac. Agata Paczkowska
